‘Samen Beslissen is niet meer te stoppen’

Samen Beslissen wordt steeds meer de norm, zo opent het interview op Qruxx met Sjaak Wijma, de voorzitter van de Raad van Bestuur van Zorginstituut Nederland – het instituut dat deze beweging de afgelopen jaren heeft aangejaagd. ‘Eenzijdige verantwoordelijkheid werkt niet”, aldus Wijma. “De aanname dat de patiënt wel weet wat goed voor hem is, is evenmin een juiste als dat de behandelaar het wel zal weten. Patiënten en dokters hebben steeds meer door dat zij elkaar nodig hebben.’

Veel informatie
Om mee te kunnen beslissen, heeft de patiënt veel informatie nodig. Wat zijn alle behandelmogelijkheden en wat zijn de voor- en nadelen van elke optie? En welke uitkomsten kun je verwachten? Die informatie is voor de patiënt doorslaggevend. Maar wélke uitkomsten belangrijk zijn, is per patiënt verschillend. Wijma, die voorheen zelf actief als gynaecoloog was, legt uit: “Levensduur is voor de één heel belangrijk, die wil misschien de verjaardag van zijn kind of kleinkind nog meemaken, terwijl voor de ander de kwaliteit van leven doorslaggevend is.’

Kansen en risico’s
“Er is behoefte aan informatie over kansen en risico’s”, vervolgt Wijma. ‘Wat mensen eigenlijk willen weten is hoe een behandeling uitpakt voor iemand zoals zij, met hun lichaamsbouw, leeftijd, leefstijl en medische achtergrond. Je zult altijd mensen hebben die een behandeling willen ondanks de risico’s en daarin moeten zij ook vrij zijn. De arts kan zeggen dat het een onverstandige keuze lijkt. Vanuit het basispakket kunnen wij zeggen dat dat onverantwoorde zorg is, die niet uit het pakket vergoed zou moeten worden. Anders ondermijnen we de solidariteit van ons zorgstelsel.’

Keuzehulpen ondersteunen
De topman meent dat het een goede ontwikkeling is dat er steeds meer keuzehulpen voor patiënten en behandelaren worden ontwikkeld. “Niet iedere patiënt is mondig. We moeten oppassen voor de keuzestress die kan ontstaan als mensen te veel opties gepresenteerd krijgen.” Een goede keuzehulp zet de voor- en nadelen van de verschillende behandelmogelijkheden overzichtelijk op een rij. Dat ondersteunt de patiënt bij het afwegen van de opties.

Subsidie voor Samen Beslissen
Zorginstituut moedigt innovaties om Samen Beslissen aan te jagen, waaronder keuzehulpen, van harte aan. Daartoe heeft het Zorginstituut in 2015 een subsidieregeling in het leven geroepen. Inmiddels zijn er zo’n veertig projecten met subsidie actief in Nederland. PatientPlus participeert in vier projecten die zijn gehonoreerd in 2018, waaronder het project ‘Het verrijken van keuzehulpen met uitkomstinformatie bij Samen Beslissen’, waarvan wij zelf de penvoerder zijn.

Verrijkte keuzehulpen
Het thema van de regeling in 2018 was gebruiken van uitkomstinformatie bij Samen Beslissen. Ons project is vol op stoom. Vier van onze keuzehulpen – te weten Galsteenlijden, Liesbreuk, Heupslijtage en Knieslijtage – zijn verrijkt met uitkomstinformatie. Eind maart gingen de vernieuwde keuzehulpen online. PatientPlus werkt in dit project samen met een consortium van dertien Nederlandse ziekenhuizen, Patiënten Federatie Nederland, softwareontwikkelaar Pacmed en zorgverzekeraar CZ.

Nieuwe norm
Het mag duidelijk zijn dat Samen Beslissen de nieuwe norm aan het worden is. Zo is Samen beslissen inmiddels opgenomen in het hoofdlijnenakkoord voor de medisch specialistische zorg. Bij de toetsing van nieuwe kwaliteitskaders bekijkt het Zorginstituut of er ruimte is gemaakt voor samen beslissen. Wil jij ook bij deze beweging aanhaken, die niet meer is te stoppen volgens topman Wijma? Neem dan contact met ons op. Wij delen graag onze expertise met je, zodat ook jij van Samen Beslissen de norm kunt maken in jouw praktijk.

—
Bron foto: Zorgvisie.nl